Friesland Campina zet helft melkveehouders voor het blok
Ook in Alveringem gevolgen te voelen
Ook in Alveringem zijn er boeren die op zoek moeten naar een andere melkerij.
Ze werden verwittigd door een simpele e-mail:
Het Nederlandse FrieslandCampina stopt uiterlijk tegen 1 juli 2016 met de ophaling van de melk bij de helft van haar Vlaamse melkveehouders. Dat betekent dat maar liefst 443 boeren van de 884 op zoek moeten naar een andere melkerij. Milcobel is geïnteresseerd om deze melkveehouders binnen te halen, en FrieslandCampina stimuleert ook boeren in die richting. Landbouwleven ging op zoek naar het hoe en het waarom.
FrieslandCampina was nochtans een grote moderne speler op de Belgische zuivelmarkt. In 2012 investeerde het 36 miljoen euro in de vestiging in Aalter. In 2014 kwam er een bijkomende investering van 5 miljoen euro. Dat leek een langetermijnengagement van FrieslandCampina richting de bijna 900 Belgische melkveehouders die tot voor kort aan het bedrijf leverden. Maar FrieslandCampina blijkt ook niet vies van snoeien. In 2013 zette het bedrijf 270 van de toen meer dan 1.200 melkveehouders (Limburg, Antwerpen, Vlaams en Waals-Brabant, Luik, Namen en Henegouwen) in de etalage. Limelco bleek geïnteresseerde partij en bijna alle melkveehouders gingen akkoord met de overstap. Begin dit jaar sloot FrieslandCampina de productiefaciliteit in Sleidinge, waarbij meer dan 100 vaste werknemers op straat kwamen te staan.
Parallellen
De ‘deal’ met Limelco in 2013 kon over het algemeen op goedkeurend geknik rekenen, ook nu nog. Dat blijkt deze keer helemaal anders, ook al zijn er genoeg parallellen te trekken met 2013. In beide gevallen biedt FrieslandCampina een uitweg richting een andere melkerij, in beide gevallen verwijst FrieslandCampina ook "naar het afstemmen van het volume melk dat het bij zijn leverancier-melkveehouders ophaalt, op de marktvraag in België", als reden van opzeg. FrieslandCampina België wijst er op dat het in België meer melk ophaalt dan dat het in België kan afzetten, en dat is blijkbaar niet meer de bedoeling.
Maar deze keer lijkt het voorstel in het verkeerde keelgat te schieten, vooral bij boerenorganisaties. Zij hechten weinig geloof aan de opgegeven reden. Volgens Boerenbond en ABS moet Vlaamse melk gewoon plaats ruimen om meer Nederlandse melk te kunnen verwerken. Nederlandse melkveehouders lieten net als de Vlaamse melkveehouders de afgelopen jaren flinke groeicijfers zien, en FrieslandCampina-boeren zijn daar geen uitzondering op. De melkerij moet al die melk in de markt geplaatst kunnen krijgen. Dat de coöperatie kiest om de groei van de eigen coöperanten veilig te stellen boven de afnamezekerheid van de Belgische niet-coöperantleveranciers lijkt vanuit Nederlands oogpunt niet eens zo verwonderlijk, al is het niet erg netjes te noemen. Katrien Bousson, General Manager bij FrieslandCampina België, wil het alvast niet met zoveel woorden gezegd hebben dat het ‘eigen coöperanten eerst’-principe gespeeld heeft. Ze omschrijft het wegsluizen van de helft van de Belgische leveranciers eerder als een proactieve beslissing, om een probleem te voorkomen. Ze vernoemde wel het wegvallen van het quotum, de dalende melkprijzen en de daarop chauvinistische reflexen in sommige landen als meespelende contextfactoren.
In vergelijking met 2013 gaat het nu om heel wat meer melkveehouders, in een slechte conjunctuur. Melkveehouders hebben het gevoel dat het boven hun hoofden is beslist, zowel bij FrieslandCampina, dat nochtans net een producentenorganisatie had opgericht als structureel overlegplatform, als bij Milcobel, waar de leden-coöperanten ook pas achteraf ingelicht werden. Het is ook zo dat een aantal FrieslandCampina-melkveehouders weinig animo voelt voor een overstap naar Milcobel, maar dat er soms geen alternatief is.
Milcobel ziet opportuniteit
Katrien Bousson is er nochtans vast van overtuigd dat een overstap naar Milcobel voor de boeren een "hele mooie oplossing" is. Ze spreekt van een evenwichtig akkoord met Milcobel, waarbij vraag en aanbod elkaar eerder spontaan in het moment vonden. Bij Milcobel bevestigt Eddy de Mûelenaere dat die interesse er is. Halfweg 2013 heette het dat Milcobel zich na vijf jaar van geslotenheid opnieuw ‘gecontroleerd’ openstelde, waarbij er voortdurend geëvalueerd zou worden. Forse investeringen in verwerkingscapaciteit de afgelopen jaren, maken nu extra verwerkingscapaciteit en dus melkaanvoer mogelijk.
Milcobel stelt dat het met de extra melk zijn productie kan optimaliseren. "Wij hebben de inschatting gemaakt en we gaan ervanuit dat we naast de ruimte om de groei van de eigen leden op te vangen, nog iets extra kunnen opvangen", aldus de heer de Mûelenaere. Hij ziet zelfs een opportuniteit in het moment, ook al kan er geopperd worden dat het laatste wat een melkerij nodig heeft om de melkprijs op te krikken, meer melk is. "Op het moment dat de prijzen opnieuw zouden stijgen, gaat deze extra melk er niet meer zijn, en zouden we de kritiek krijgen dat we meer melk in goed verkopende producten moeten pompen. Ik zie de nieuwe bedrijven ook als een soort buffer voor de stoppers. Zelfs al zou de melkprijs nog een tijd laag blijven, dan nog denk ik dat deze nieuwe leden ons sterker gaan maken." Los van de economische haalbaarheid, ziet Eddy de Mûelenaere de hand die ze uitsteken ook als een teken van de coöperatieve gedachte. "We willen er zijn voor de Belgische melkveehouders."
Ook FrieslandCampina beroept zich op de coöperatieve gedachte als motivatie om voor een waardige uitweg te zorgen voor de door haar gedumpte leveranciers. "Als coöperatie springen wij niet zomaar lichtzinnig met boeren om; wij wouden een oplossing aanbieden voor die boeren. Met het aanbod van Milcobel staat niemand koud op straat, wat we zeer belangrijk vonden", aldus Katrien Bousson De selectie van boeren die FrieslandCampina wil doorschuiven naar Milcobel, gebeurde enkel en alleen op basis van geografische ligging. De productievestigingen van FrieslandCampina en Milcobel waren een criterium, net zoals een aantal natuurlijke grenzen, zoals het kanaal Gent-Terneuzen en de E40. De 443 melkveehouders - samen goed voor 180 miljoen liter op jaarbasis - hebben een gemiddelde leverhoeveelheid van iets meer dan 400.000 liter.
FrieslandCampina steunt Milcobellidmaatschap
Het verschil tussen FrieslandCampina België en Milcobel is dat Milcobel enkel melk aanvaardt van leden. Dat betekent dat leden kapitaal moeten inbrengen, vijf euro per 100 liter. Dit bedrag kan over een langere periode gespreid worden, maar is toch een bijkomende drempel in een tijd waarin melkveehouders allerminst zitten te wachten op nieuwe uitgaven. FrieslandCampina voorziet hier financiële steun. Indien de betrokken melkveehouders per 1 februari 2016 lid zijn en melk leveren aan Milcobel, ontvangen zij een financiële tegemoetkoming van 3,00 euro per 100 liter melk (over het geleverde melkvolume in 2015). Betrokken leverancier-melkveehouders die na 1 februari 2016 overstappen naar Milcobel, of kiezen voor een andere koper, of besluiten de melklevering stop te zetten voor 1 juli 2016, ontvangen een vergoeding van 0,50 euro per 100 liter. Eddy de Mûelenaere beklemtoont dat dit geld van de melkveehouder is en blijft. Milcobel-leden krijgen er zelfs een dividend op. Zowel hij als Katrien Bousson beklemtonen dat de beslissing bij de individuele melkveehouder komt te liggen, al zal die bij een andere keuze dan Milcobel wel minder meekrijgen.
Wat met de producentenorganisatie?
FrieslandCampina voorziet ook infomomenten met de 441 overige leverancier-melkveehouders en zijn 28 leden-melkveehouders. Op 25 juni van dit jaar werd op initiatief van een aantal melkveehouders de producentenorganisatie Dairycam opgericht voor de leveranciers van FrieslandCampina. Door de oprichting van een producentenorganisatie wilden de initiatiefnemers een structureel overleg opstarten met FrieslandCampina als koper van de melk. De bedoeling van ook de wetgever was om via producentenorganisaties de onderhandelingspositie van de melkveehouders met hun koper te versterken. Ook zou zo een duurzame relatie tussen FrieslandCampina en haar leveranciers ontstaan.
Het is echter duidelijk dat de producentenorganisatie vooraf niet betrokken werd bij het afstoten van de helft van de leveranciers. Toch denkt Katrien Bousson het vertrouwen te kunnen herstellen. "Wij willen de continuïteit voor de blijvers garanderen en verder met hen bouwen. We willen weg van de rauwe taal en in een positieve dialoog treden met hen. De komende dagen voorzien we overlegmomenten met hen waarop we hen zullen uitleggen waarom we met hen verder willen en hoe we zullen inzetten op onder andere kwaliteitsmelk en weidemelk."
Boerenbond boos
De mededeling van de halvering van het FrieslandCampina-bestand was nog maar net bekendgemaakt of de eerste reactie kwam al binnen. Boerenbond was allerminst te spreken over de gang van zaken. "Het is duidelijk dat FrieslandCampina hier een loopje neemt met de vertrouwensrelatie met zijn leveranciers. Melkveehouders worden als quantité négligable behandeld door de grootste zuivelcoöperatie van Nederland. Een aanfluiting van ‘ethisch verantwoord ondernemerschap en duurzaam ondernemen.’" Boerenbond is niet te spreken over hoe FrieslandCampina met de pas geboren producentenorganisatie omgaat. "Door een aantal melkveehouders werd de voorbije jaren heel veel tijd en energie geïnvesteerd in het oprichten van deze producentenorganisatie. Vandaag gooit het Nederlandse zuivelbedrijf dit in de prullenmand. Al wie hiervoor zijn nek uitstak, wordt nu brutaal in zijn hemd gezet." Boerenbond eist in naam van de getroffen leden grondige tekst en uitleg van het bedrijf. Boerenbond betwijfelt sterk dat er een zeer dringende reden is om een dergelijke herstructurereingsbeslissing te kunnen verantwoorden. "Net nu melkveehouders alle moeite hebben om de crisis te overleven, moeten ze noodgedwongen op zoek naar andere afnemers, waarbij er in de regio weinig alternatieven voor handen zijn. Voor Boerenbond is dit onaanvaardbaar. Duurzame relaties met toeleveranciers duren voor FrieslandCampina blijkbaar net zo lang als het hen commercieel uitkomt." Boerenbond zal zich samen met de andere landbouworganisaties en de producentenorganisatie beramen over verdere stappen in dit dossier.
ABS hekelt schaamteloosheid
Ook het Algemeen Boerensyndicaat voelt zich ferm tegen de schenen geschopt en twijfelt aan de goede bedoelingen van FrieslandCampina. "450 melkveehouders worden schaamteloos op straat gezet. Er wordt op die manier baan geruimd voor een sterke toename van de productie in Nederland, waar FrieslandCampina als coöperatie de eigen leden alle ruimte wil geven om melk te produceren en te leveren" zo denkt het ABS. "Wetende dat in de regio waar de 443 leveraars afgestoten zullen worden weinig alternatieven voorhanden zijn, stellen we vast dat Friesland Campina totaal geen rekening houdt met gevoeligheden die daarbij spelen en geeft Friesland Campina ook meteen aan dat zij geen betrouwbare partner blijken voor hun leveraars. Garanties van enkele maanden geleden aan leveraars ook in de toekomst, zelfs hun “groeimelk” na 1 april 2015, zonder extra voorwaarden af te nemen blijken een échte loze verklaring. Misschien is dit typerend voor de houding tegenover de leveraars?" Volgens ABS getuigt het Nederlandse manoevre niet van deugdelijk beleid in België, in tegenstelling met de Nederlandse ‘Corporate Governance Code’, waar het bedrijf mee uitpakt op zijnwebsite. Het ABS laat weten dat ze ook juridisch zal bekijken wat mogelijk is om de leveraars maximaal te helpen. ABS hekelt onder andere de ongelijke vergoeding voor wie naar Milcobel trekt ten opzichte van wie een andere melkerij zou verkiezen.
BRON: Het Landbouwleven
FrieslandCampina Belgium zet de samenwerking met de helft van haar Belgische leverancier-melkveehouders stop. Ze krijgen wel de garantie dat een andere coöperatieve (Milcobel) hun melk wil afnemen. De Boerenbond reageert ontstemd.
FrieslandCampina haalt in ons land meer melk op dat het kan afzetten. Daarom besliste het om niet langer melk af te nemen van 443 melkveehouders. Zo wil FrieslandCampina het volume opgehaalde melk in België beter afstemmen op de marktvraag.
Voor die melkveehouders biedt FrieslandCampina een alternatief aan. Ze kunnen overstappen naar de coöperatie Milcobel, dat jaarlijks ongeveer 180 miljoen liter melk zal overnemen van FrieslandCampina. Milcobel zegt extra melk te kunnen gebruiken om melkpoeders, kaas, boter, zuiveldranken en ijs te optimaliseren.
Naast marktleider Milcobel en FrieslandCampina zijn er nog twee andere grote melkafnemers actief in ons land.
Lidgeld
De melkveehouders moeten daarvoor wel lid worden van de coöperatie Milcobel, maar FrieslandCampina wil het lidgeld de komende vijf jaar betalen. Ook komt er een financiële tegemoetkoming op basis van het geleverde melkvolume in 2015. ‘De beslissing om over te stappen naar Milcobel blijft uiteraard een vrije keuze van de boeren’, zegt general manager Katrien Bousson.
FrieslandCampina Belgium blijft intussen wel de melk van haar 441 andere leveranciers-melkveehouders en haar 28 leden-melkveehouders afnemen. Op twee arbeidsplaatsen na, heeft de beslissing geen gevolgen voor de 1.540 werknemers in de verschillende vestigingen van FrieslandCampina in ons land.
Brutaal
Boerenbond is verrast en spreekt over een ‘brutale en cynische agressie voor de helft van hun Vlaamse melkleveranciers die, net nu de zuivelmarkt in een zware crisis zit, op straat worden gezet en op zoek moeten naar een andere afnemer voor hun melk’.
De organisatie eist grondige tekst en uitleg over wat zij een herstructurering noemt. ‘Het is duidelijk dat FrieslandCampina een loopje neemt met de vertrouwensrelatie met zijn leveranciers’, zegt Guy Vandepoel (Boerenbond). ‘Melkveehouders worden als quantité négligable behandeld door de grootste zuivelcoöperatie van Nederland. Een aanfluiting van ‘ethisch verantwoord ondernemerschap en duurzaam ondernemen’.’
Boerenbond vindt het ook onbegrijpelijk dat de beslissing genomen werd nadat voor de zomer nog een producentenorganisatie (Dairycam) werd opgericht, net om een duurzame relatie op langere termijn op te bouwen met zijn Vlaamse leveranciers.
Bron : De Standaard